Christ lag in Todesbanden

Πάει πολύς καιρός, χρόνια, που ήθελα να γράψω ποίηση γι αυτήν την καντάτα, από τότε που την πρωτοάκουσα ήθελα να το κάνω. Ήθελα να γράψω τη δική μου εκδοχή, ήθελα να την περάσω μέσα απ' τα φίλτρα μου, μέσα απ' τις εικόνες μου. Είναι μια από τις αγαπημένες μου καντάτες του J. S. Bach, και κάτι παραπάνω.

Πληροφορίες για την καντάτα.
Αγγλική μετράφραση των γερμανικών στίχων της - όχι ιδιαίτερα καλή.

Τελικά έγραψα. Αισθάνθηκα έτοιμη πριν μήνες, αλλά έγραψα αυτό το μήνα. Δεν πίστευα ποτέ πως αυτά τα οκτώ ποιήματα [οκτώ, ένα, ένα μάλλον] θα έβλεπαν το φως υπό αυτές τις συνθήκες, δεν πίστευα πως δεν θα λάμβανα κριτική και γνώμη [και ανάγνωση ακόμα, πιθανόν] από τον άνθρωπο ο οποίος μου 'σύστησε' τη συγκεκριμένη καντάτα, ένα σωρό πράγματα δεν περίμενα. Δεν έχει σημασία όμως, πια. Την αγαπώ αυτήν την καντάτα, και ιδού ο καρπός της αγάπης, συνοδευόμενος από τη μουσική [από την καλύτερη για μένα ηχογράφηση της συγκεκριμένης καντάτας - τις έχω όλες σχεδόν -, την ηχογράφηση του Purcell Quartet με την Emma Kirkby, τον Peter Harvey, τον Michael Chance και τον Charles Daniels]. Διαβάστε το κάθε μέρος του ποιήματος ακούγοντας το μουσικό μέρος στο οποίο αντιστοιχεί [κατεβάστε τα mp3 κάνοντας κλικ στον υπότιτλο του κάθε ποιήματος, π.χ. Sinfonia, Versus I, κτλ.]. Οι γερμανικοί στίχοι του πρωτοτύπου παρατίθενται πριν το κάθε δικό μου μέρος για καλύτερη κατανόηση του παραλληλισμού:

Christ lag in Todesbanden
[BWV 4]

Sinfonia

Ο ουρανός
ακόμα θυμάται
και το μπλε γίνεται γκρίζο,
γκρίζο να λέει σ΄ αγαπώ σ' αγαπώ
με τη μνήμη.

Versus I

[Christ lag in Todesbanden
Für unsre Sünd gegeben,
Er ist wieder erstanden
Und hat uns bracht das Leben;
Des wir sollen fröhlich sein,
Gott loben und ihm dankbar sein
Und singen Halleluja!]

Τα χέρια του ήταν δεμένα
και τα πόδια του
και τα χείλη
και τα μαλλιά δεμένα στα χέρια
και στα δόντια δεμένα να σκίζουν τα ούλα,
δεμένα,
τα μάτια δεμένα μαύρο,
τα μάτια δεμένα τέλος,
το κεφάλι.

Μέσα ησυχία
απ' αυτήν που σωπαίνει κανείς όταν ξέρει πως τίποτε
δεν θ' αλλάξει
με τίποτε.

Μέσα ησυχία
για 'μένα και για 'σένα και για 'κείνον και για 'κείνη,
για τα χαμόγελα
και για το φύσημα μακρυά των μαύρων συννέφων –
για την ελαφράδα όλων εκτός απ' τον ίδιο
τα μάτια δεμένα τέλος.

Και τώρα εσύ κι εγώ πρέπει να χαρούμε
που τ' άντεξε
και θα σωθούμε

αλληλούια –

[μα εσύ κι εγώ δεν μπορούμε ακόμη
απ' τα αίματα.]

Versus II

[Den Tod niemand zwingen kunnt
Bei allen Menschenkinden,
Das macht alles unsre Sünd,
Kein Unschuld war zu finden.
Davon kam der Tod so bald
Und nahm über uns Gewalt,
Hielt uns in seinem Reich gefangen.
Halleluja!]

Κανείς δεν κατάπινε φως,
κανείς δεν κατάπινε ήλιο,
κανείς αστέρια,
κανείς,
κανείς δε θυμόταν τις γέννες,
τα μεγάλα μάτια τα ίδια με του πατέρα,
μόνο τα τυφλά μάτια,
τα μάτια δεμένα τέλος,
κανείς –
είχε μπουκώσει η μνήμη απ' το θάνατο.

Το φως καθόταν στο λαιμό σαν αγκάθι,
εγώ κι εσύ σκοτώναμε 'κείνον και 'κείνη
κι αυτοί παίρναν εκδίκηση στα σκέλια της αδερφής μας,
στα δάκτυλα του αδερφού μας και στην πλάτη του πατέρα,
κι από τη μάνα ήθελαν μονάχα τα δάκρυα για να ξεπλένονται.

Νωρίς-νωρίς τα μάτια δεμένα τέλος,
το τέλος δεμένο τυφλά μάτια να κουνιούνται πέρα-δώθε,
νωρίς-νωρίς ο θάνατος νικητής και βασιλιάς νόμιμος και δυνάστης.

Είχε κρατήσει την ανάσα της η Λευκή στην κούνια και μετρούσε ίσα με το χίλια.

[αλληλούια...]

Versus III

[Jesus Christus, Gottes Sohn,
An unser Statt ist kommen
Und hat die Sünde weggetan,
Damit dem Tod genommen
All sein Recht und sein Gewalt,
Da bleibet nichts denn Todsgestalt,
Den Stachl hat er verloren.
Halleluja!]

Ύστερα ήρθε.

Καλημέριζε εμένα κι εσένα και 'κείνον και 'κείνη
κι ήξερε που θα 'χει σύντομα τα μάτια δεμένα τέλος,
μα χαμογελούσε·
και σήκωνε την πέτρα μου και την πέτρα σου,
μα χαμογελούσε,
και σκόρπιζαν τα σκοτάδια.

Είναι που δεν ξέκανε ποτέ κανέναν,
και πάνω απ' όλα δεν ξέκανε τον εαυτό του με τα νύχια του ως κάνουμ' όλοι.

Τον βλέπουμε ακόμα το θάνατο –
είδαμε θαρρώ τόσο πολύ που έμεινε η εικόνα να φαίνεται κάθε που κλείνουμε τα μάτια –
μα βλέπουμε και χρώματα από γύρω,
βλέπουμε και τα μαλλιά να κουβαλάνε το χρυσό...

Τον βλέπουμε ακόμα το θάνατο,
μα έχουμε στην κούνια μας πια κουνουπιέρες
και το κεντρί του δεν περνά να μας πεθάνει –

αλληλούια!

Versus IV

[Es war ein wunderlicher Krieg,
Da Tod und Leben rungen,
Das Leben behielt den Sieg,
Es hat den Tod verschlungen.
Die Schrift hat verkündigt das,
Wie ein Tod den andern fraß,
Ein Spott aus dem Tod ist worden.
Halleluja!]

Πίσω από τα χαμόγελα μαινόταν η παράξενη μάχη,
όπως πίσω από κάθε χαμόγελο –
η μεγαλύτερη μάχη πίσω απ' το φωτεινότερο χαμόγελο.

Πάλευε το τέλος να πιάσει απ' τα πόδια την αρχή,
να μη βγει έξω το κεφάλι, να μην ανασάνει,
μα αυτή κλωτσούσε και πάσχιζε
να πάρει μες στα πνευμόνια το φως που κινεί
και καίει.

Ζήτωσαν τα μεγάλα μάτια τα ίδια με του πατέρα,
ζήτωσαν τα μονάκριβα δάκρυα!

Έμειναν τα όρνια χέρια να τρώνε τό 'να τ' άλλο με βουλιμία
κι εμείς μείναμε να τα κοιτάμε χλευάζοντας –

αλληλούια.

Versus V

[Hier ist das rechte Osterlamm,
Davon Gott hat geboten,
Das ist hoch an des Kreuzes Stamm
in heisser Lieb gebraten,
Das Blut zeichnet unsere Tür,
Das hällt der Glaub dem Tode für,
Der Würger kann uns nicht mehr schaden.
Halleluja!]

Βροντά το φως, βροντά η αγάπη,
κι η θυσία η ζεστή κι αιμάτινη
του ενός
βροντά
και καίει.

Ζεσταίνονται οι πολλοί,
κλείνουν την πόρτα στο τέλος με το κόκκινο
που αντίκρυσε το τέλος με το χαμόγελο,
για το χαμόγελο.

Ω, ήταν πέρα από τον πόνο
η τέλεια ησυχία του,
και δεν τη χωράω...

μα με κρατά με το χαμόγελο,
με το χαμόγελο στην αγκαλιά,
με το χαμόγελο στις ζεστές παλάμες

με κρατά –

αλληλούια.

Versus VI

[So feiern wir das hohe Fest
Mit Herzensfreud und Wonne,
Das uns der Herre scheinen lässt,
Er ist selber die Sonne,
Der durch seiner Gnade Glanz
Erleuchtet unsre Herzen ganz,
Der Sünden Nacht ist verschwunden.
Halleluja!]

Κι έτσι εγώ κι εσύ βλέπουμε 'κείνον και ΄κείνη
για πρώτη φορά.

Έχουν μάτια που βλέπουν ανοιχτά-κλειστά, σαν τα δικά μας,
έχουν και στόματα να καταπίνουν το φως.

Πρώτη φορά, πρώτη φορά στ' αλήθεια,
πρώτη φορά τα χρώματα που φτιάχνουν το λευκό,
πρώτη φορά τον ουρανό –
κι η Λευκή είναι εγώ κι είναι και ΄κείνη,
κι είναι κι ο άνεμος στ' ανάμεσα μας!

Γιορτάζουμε την αρχή,
γιορτάζουμε τον ουρανό που μεγάλωσε πια, τον καταλάβαμε,
και μας χωρά –

αλληλούια.

Versus VII

[Wir essen und leben wohl
In rechten Osterfladen,
Der alte Sauerteig nicht soll
Sein bei dem Wort Gnaden,
Christus will uns die Koste sein
Und speisen die Seel allein,
Der Glaub will keins andern leben.
Halleluja!]

Κι αφού τον καταλάβαμε
και μας κρατά
ας είμαστε
στο φως.

Θα λέμε σ' αγαπώ σ' αγαπώ
στα πιασμένα χέρια, κι ας ιδρώνουν,
και στην αργή ανάσα
που άλλοτε τη γνωρίζαμε μόνο λαχανιασμένη.

Έτσι μονάχα –

αλληλούια.

~